Pre nego što uđete u duvanski biznis morate znati…

Ukoliko ste razmišljali da otpočnete biznis proizvodnje, prometa i trgovine duvanom ali Vas muče pitanja vezano za potrebne dozvole, procese, zahteve i izdatke, onda ste na pravom mestu.

U daljem tekstu ćemo Vas provesti kroz svet duvanskog biznisa i pravnu regulativu koja ga reguliše. Pažnja, dobro obratite pažnju na sledećih nekoliko stranica jer one Vas mogu poštedeti gubitka vremena, živaca i novca.

Pre svega bitno je da razumete da je poslovanje vezano za duvan strogo regulisano Zakonom o duvanu („Zakon“)[1], pa je u tom pravcu bitno ispoštovati sve Zakonom predviđene uslove i procedure ukoliko želite da počnete da obavljate neku delatnost vezano za proizvodnju, promet i trgovinu duvanom. U suprotnom biste se mogli naći u neprijatnoj situaciji da budete prekršajno kažnjeni za neki propust.

Zakon prepoznaje sledeće delatnosti vezano za duvan:

• proizvodnja duvana
• obrada duvana
• prerada duvana
• proizvodnja duvanskih proizvoda
• trgovina na veliko duvanskim proizvodima
• trgovina na malo duvanskim proizvodima
• uvoz duvana i duvanskih proizvoda
• izvoz duvana i duvanskih proizvoda
• obavljanje prometa duvanskih proizvoda po posebnom postupku

Zakon predviđa uslove i proceduru za dobijanje dozvole za bavljenje svakom od gorepomenutih delatnosti. Za svaku od pomenutih delatnosti neophodno je pribaviti dozvolu i upisati se u odgovarajući registar. U daljem tekstu ćemo Vam pružiti kratak vodič kroz sve pomenute delatnosti i kako da ih otpočnete.

Proizvodnja duvana

Saglasno Zakonu proizvodnja duvana je proizvodnja rasada duvana, gajenje duvana na njivi, berba, sušenje, sortiranje i pakovanje duvana kod proizvođača duvana.

Da biste mogli da počnete da se bavite proizvodnjom duvana neophodno je da Vaše poslovanje obavljate u nekoj od formi privrednih subjekata (pravno lice ili preduzetnik), i da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi za duvan („Uprava“), pri Ministarstvu finansija. Uz zahtev dužni ste da priložite i:

• da imate najmanje 5ha obradivih površina u vlasništvu, pod zakupom, odnosno u kooperaciji sa fizičkim licem-proizvođačem duvana;
• akt nadležnog državnog (Ministarstvo poljoprivrede) organa o ispunjenosti uslova da imate tehničke mogućnosti za poljoprivrednu obradu i pripremu zemljišta za setvu, berbu, sušenje, sortiranje, pakovanje i druge neophodne radnje do pripreme duvana za obradu;
• svi ugovori zaključeni sa obrađivačima duvana, odnosno izvoznicima, osim ako Vi niste istovremeno upisani u Registar obrađivača duvana, odnosno Registar izvoznika;
• Izjava o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova u pogledu obezbeđivanja odgovarajućeg prostora za smeštaj duvana;
• akt o određivanju, odnosno angažovanju lica koje rukovodi procesom proizvodnje duvana.

Uprava će doneti rešenje kojim može da odbaci, odbije zahtev ili da izda dozvolu za obavljanje delatnosti proizvodnje duvana.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što ste dobili dozvolu, neophodno je da podnesete zahtev Upravi za upis u odgovarajući registar u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole. Uz zahtev prilažete:

• sve ugovore zaključene sa obrađivačima duvana, odnosno izvoznicima, osim ako Vi niste istovremeno upisani u Registar obrađivača duvana, odnosno Registar izvoznika;
• dokaz o uplati republičke administrativne takse (trenutno iznosi 880,00 RSD).

Nakon što izvršite upis u registar proizvođača duvana možete početi da obavljate ovu delatnost.

Obrada duvana

Saglasno Zakonu, obrada duvana je sređivanje, fermentacija, kao i druge radnje u tehnološkom postupku obrade i pakovanja duvana.

Da biste se bavili obradom duvana kao privredni subjekt neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi. Uz zahtev treba da priložite:

• akt nadležnog državnog organa (Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo poljoprivrede) da imate sopstvene prostorije za otkup duvana, smeštaj otkupljenog duvana, sređivanje, obradu i klasifikaciju duvana;
• akt nadležnog državnog organa da imate sopstvenu opremu za obradu duvana;
• akt nadležnog državnog organa da imate sopstvenu laboratoriju ili zaključen ugovor sa akreditovanom domaćom ili stranom laboratorijom za analizu i utvrđivanje kvaliteta duvana;
• sve ugovore zaključene sa prerađivačima duvana, odnosno proizvođačima duvanskih proizvoda, odnosno izvoznicima, osim ako Vi niste istovremeno upisani u Registar prerađivača duvana, odnosno proizvođača duvanskih proizvoda, odnosno Registar izvoznika;
• izjava o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu.

Ako planirate da prevoz duvana vršite sopstvenim prevoznim sredstvom, to prevozno sredstvo mora biti vidno označeno da se radi o prevozu duvana i mora da ispunjava propisane sanitarno-higijenske uslove, kao i druge propisane uslove. Akt o ispunjenosti pomenutih uslova donosi Ministarstvo zdravlja.

Uprava će doneti rešenje kojim može da odbaci, odbije zahtev ili da Vam izda dozvolu za obavljanje delatnosti obrade duvana.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što Vam je izdata dozvola neophodno je da podnesete zahtev Upravi za upis u registar obrađivača duvana u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole. Uz zahtev prilažete i:

• ugovore zaključene sa prerađivačima duvana, odnosno proizvođačima duvanskih proizvoda, odnosno izvoznicima.

Nakon što budete upisani u registar obrađivača duvana možete početi da obavljate pomenutu delatnost.

Prerada duvana

Saglasno Zakonu, prerada duvana je industrijski postupak proizvodnje i pakovanja prerađenog duvana.

Da bi ste otpočeli da se bavite preradom duvana neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole, Upravi. Uz zahtev morate priložiti i:

• akt nadležnog državnog organa (Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo poljoprivrede) o ispunjenosti uslova da imate sopstvenu opremu za preradu duvana;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova da imate sopstvenu odgovarajuću laboratoriju za analizu i utvrđivanje kvaliteta prerađenog duvana, odnosno zaključen ugovor sa akreditovanom domaćom ili stranom laboratorijom za analizu i utvrđivanje kvaliteta prerađenog duvana;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova da imate sopstvene odgovarajuće prostorije za preradu duvana i smeštaj prerađenog duvana;
• sve ugovore zaključene sa obrađivačima duvana, odnosno proizvođačima duvana, koji su upisani u Registar proizvođača duvana, u slučaju kada proizvođač duvana daje duvan na uslužnu obradu kod obrađivača duvana, koji je upisan u Registar obrađivača duvana odnosno uvoznicima, osim ako Vi niste istovremeno upisani u navedene registre.
• izjava o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu.

Uprava će doneti rešenje kojim može da odbaci, odbije zahtev ili da Vam izda dozvolu za obavljanje delatnosti prerade duvana.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što ste dobili dozvolu neophodno je da podnesete zahtev Upravi za upis u registar prerađivača duvana u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole.

Za upis u registar prerađivača duvana neophodno je platiti naknadu koja se usklađuje svake godine (trenutno iznosi 10.818.840,00 RSD).

Nakon što budete upisani u registar obrađivača duvana možete početi da obavljate pomenutu delatnost.

Proizvodnja duvanskih proizvoda

Saglasno Zakonu, proizvodnja duvanskih proizvoda je industrijski postupak u pripremi, proizvodnji i pakovanju duvanskih proizvoda.

Da biste mogli da počnete da se bavite proizvodnjom duvanskih proizvoda neophodno je da dobijete dozvolu i da se upišete u odgovarajući registar.

Dozvola za proizvodnju duvanskih proizvoda se dobija po sprovedenom javnom tenderu.

Neophodno je da podnesete prijavu za učešće u javnom tenderu i da dostavite:

• Ugovore zaključene sa obrađivačima duvana, odnosno proizvođačima duvana koji duvan daju na uslužnu obradu kod obrađivača duvana, koji je upisan u Registar obrađivača duvana, odnosno prerađivačima duvana, odnosno uvoznicima, upisanim u odgovarajuće registre. Dokument se ne dostavlja ukoliko ste Vi istovremeno upisani i u Registar proizvođača duvana, koji duvan daje na uslužnu obradu kod obrađivača duvana, odnosno Registar obrađivača duvana, odnosno Registar prerađivača duvana, odnosno Registar uvoznika.
• akt nadležnog državnog organa (Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo poljoprivrede) da su ispunjeni uslovi u pogledu posedovanja sopstvene opreme u zemlji koja mu omogućava obavljanje proizvodnje u svim fazama od pripreme duvana (vlaženje, razlistavanje, rezanje, aromatizovanje) do izrade cigareta i drugih duvanskih proizvoda i njihovog higijenskog pakovanja;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova da imate instalisane kapacitete za proizvodnju cigareta i drugih duvanskih proizvoda iz svog asortimana od najmanje 2.500.000.000 komada cigareta u jednoj godini;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova da imate sopstvenu odgovarajuću laboratoriju za analizu i utvrđivanje kvaliteta duvanskih proizvoda, odnosno zaključen ugovor sa akreditovanom domaćom ili stranom laboratorijom za analizu i utvrđivanje kvaliteta duvanskih proizvoda;
• akt nadležnog državnog organa o ispunjenosti uslova da imate u vlasništvu odgovarajuće prostorije koje ispunjavaju propisane uslove za proizvodnju i smeštaj duvanskih proizvoda;
• akt nadležnog državnog organa da zapošljavate odgovarajuću stručnu radnu snagu u proizvodnji i kontroli kvaliteta;
• potrebno je da ponudite realnu procenu ostvarivanja godišnje proizvodnje cigareta i drugih duvanskih proizvoda prema odgovarajućem kvalitetu i količini u skladu sa tržišnim prilikama i
• dokaz nadležnog organa o neosuđivanosti za privredni prestup ili krivično delo u vezi sa vršenjem nedozvoljene proizvodnje, odnosno nedozvoljene trgovine cigaretama i drugim duvanskim proizvodima u periodu od tri godine koje prethode danu podnošenja ponude za učešće na javnom tenderu, i to: za vlasnika čiji udeo prelazi 10% kapitala preduzeća, lice ovlašćeno za zastupanje preduzeća, za preduzetnika, za povezano lice sa preduzećem koje podnosi ponudu za učešće na javnom tenderu, kao i za pravno lice čiji je pravni sledbenik pravno lice koje podnosi ponudu, koji ne može biti stariji od 30 dana od dana podnošenja prijave za učešće na javnom tenderu.

Pravo učešća na javnom tenderu možete ostvariti i ako uz prijavu za učešće na javnom tenderu podnesete kao dokaz o ispunjenosti gorepomenutih uslova, detaljan projekat kojim se predviđaju način i rokovi za ispunjenje tih uslova, sa obrazloženjem projekta, utvrđenim iznosom potrebnih finansijskih sredstava za realizaciju projekta, garancijom banke na taj iznos, odnosno dokazom o drugim sredstvima obezbeđenja od banke ili druge finansijske organizacije.

Dužni ste da prilikom podnošenja prijave za učešće na javnom tenderu priložite i overenu pisanu izjavu kojom ćete se obavezati na ispunjenje obaveze da ponudite realnu procenu ostvarivanja godišnje proizvodnje cigareta i drugih duvanskih proizvoda prema odgovarajućem kvalitetu i količini u skladu sa tržišnim prilikama.

Po obavljenom javnom tenderu, Vlada Republike Srbije, na predlog Uprave donosi rešenje kojim izdaje dozvolu za proizvodnju duvanskih proizvoda.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što dobijete dozvolu neophodno je da podnesete zahtev Upravi za upis u registar proizvođača duvanskih proizvoda u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole.

Za upis u Registar proizvođača duvanskih proizvoda moraćete da izdvojite značajna sredstva na ime naknade koja se usklađuje svake godine (trenutno iznosi 21.567.147,74 RSD).

Uz zahtev treba da priložite i:

• dozvola za proizvodnju duvanskih proizvoda,
• dokaz o uplati naknade iz stava i
• ugovore zaključene sa obrađivačima duvana, odnosno proizvođačima duvana koji duvan daju na uslužnu obradu kod obrađivača duvana, koji je upisan u Registar obrađivača duvana, odnosno prerađivačima duvana, odnosno uvoznicima, upisanim u odgovarajuće registre. Dokument se ne dostavlja ukoliko ste Vi istovremeno upisani i u Registar proizvođača duvana, koji duvan daje na uslužnu obradu kod obrađivača duvana, odnosno Registar obrađivača duvana, odnosno Registar prerađivača duvana, odnosno Registar uvoznika.

Nakon što budete upisani u registar proizvođača duvanskih proizvoda možete početi da obavljate pomenutu delatnost.

Trgovina na veliko duvanskim proizvodima

Da biste mogli da počnete da se bavite trgovinom na veliko duvanskim proizvodima neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi. Uz zahtev neophodno je da priložite:

• dokaz da koristite odgovarajući prostor koji Vam omogućava uredno skladištenje najmanje 30 tona cigareta i drugih duvanskih proizvoda u okviru ukupnog magacinskog prostora na teritoriji Republike Srbije kao i akt nadležnog državnog organa (Ministarstvo trgovine) o ispunjenosti uslova u pogledu prostora;
• akt nadležnog državnog organa (Ministarstvo zdravlja) o ispunjenosti uslova da raspolažete prevoznim sredstvima za nesmetano i redovno snabdevanje trgovaca na malo duvanskim proizvodima sa sedištem na teritoriji Republike, koja su vidno označena da se radi o prevozu duvanskih proizvoda i koja ispunjavaju propisane sanitarno – higijenske uslove, kao i druge propisane uslove;
• sve ugovore zaključene sa proizvođačima, odnosno uvoznicima duvanskih proizvoda, odnosno trgovcima na veliko duvanskim proizvodima osim ako Vi niste istovremeno upisani i u Registar proizvođača duvanskih proizvoda, odnosno u Registar uvoznika duvanskih proizvoda;
• izjava o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu.

Uprava rešenjem može da odbaci, odbije zahtev ili izda dozvolu za obavljanje delatnosti trgovine na veliko duvanskim proizvodima.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Po dobijanju dozvole neophodno je da podnesete zahtev Upravi za upis u registar trgovaca na veliko duvanskim proizvodima, u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole.

Za upis u registar trgovaca na veliko duvanskim proizvodima morate izdvojiti sredstva za naknadu čiji se iznos usklađuje svake godine (trenutno iznosi 10.818.840,00 RSD).

Uz zahtev treba da priložite i:

• dokaz o uplati pomenute naknade;
• garanciju poslovne banke sa klauzulom “bez prigovora” izdatom do roka važenja dozvole za trgovinu na veliko duvanskim proizvodima, na iznos od 400.000 evra u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije.

Nakon što se upišete u registar trgovaca na veliko duvanskim proizvodima možete početi sa obavljanjem ove delatnosti.

Trgovina na veliko duvanskim proizvodima

Kako biste mogli da počnete da se bavite trgovinom na malo duvanskim proizvodima neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi.  Uz zahtev morate priložiti i:

• sve zaključene predugovore odnosno ugovore sa trgovcima na veliko duvanskim proizvodima, osim ukoliko Vi niste istovremeno upisani i u Registar trgovaca na veliko duvanskim proizvodima;
• izjavu o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu;
• dokaz o uplati naknade koja trenutno iznosi 525,61 RSD za svaki maloprodajni objekat koji će se koristiti za trgovinu duvanskim proizvodima.

Uprava može odbaciti, odbiti zahtev ili izdati dozvolu za trgovinu na malo duvanskim proizvodima.

Dozvola se izdaje na period od 2 godina.

Uvoz duvanskih proizvoda

Da biste mogli da se bavite uvozom duvanskih proizvoda neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi. Uz zahtev morate priložiti:

• sve zaključene ugovore sa inostranim proizvođačem ili ovlašćenim distributerom inostranog proizvođača, odnosno ovlašćenje od strane inostranog proizvođača ili ovlašćenog distributera inostranog proizvođača za distribuciju tih duvanskih proizvoda na tržištu Republike Srbije i
• izjavu o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu.

Uprava može odbaciti, odbiti zahtev ili Vam izdati dozvolu za uvoz duvanskih proizvoda.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što ste dobili dozvolu neophodno je da podnesete zahtev za upis u odgovarajući registar Upravi, u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole za uvoz. Za upis u registar moraćete da izdvojite izvesnu svotu novca koja se usklađuje svake godine (trenutno iznosi 10.818.840,00 RSD).

Nakon što obavite upis u registar uvoznika možete da počnete da obavljate ovu delatnost.

Izvoz duvanskih proizvoda

Da biste mogli da počnete da se bavite izvozom duvanskih proizvoda neophodno je da podnesete zahtev za dobijanje dozvole Upravi. Uz zahtev morate priložiti izjavu o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu.

Uprava može da odbaci, odbije zahtev ili da Vam izda dozvolu za izvoz duvanskih proizvoda.

Dozvola se izdaje na period od 5 godina.

Nakon što ste dobili dozvolu za izvoz duvanskih proizvoda neophodno je da podnesete zahtev za upis u odgovarajući registar Upravi, u roku od 30 dana od dana dostavljanja dozvole za izvoz.

Nakon što budete upisani u registar izvoznika duvanskih proizvoda možete da počnete da obavljate ovu delatnost.

Obavljanje prometa duvanskih proizvoda po posebnom postupku

Zakon promet duvanskih proizvoda po posebnom postupku definiše kao otpremanje, odnosno smeštanje duvanskih proizvoda u specijalizovano carinsko skladište radi prodaje u avionima i brodovima, odnosno radi snabdevanja aviona i brodova, koji saobraćaju na međunarodnim linijama, ili radi otpremanja duvanskih proizvoda u slobodne carinske prodavnice, kao i prodaje diplomatskim i konzularnim predstavništvima i diplomatskom i konzularnom osoblju.

Da biste mogli da obavljate promet duvanskih proizvoda po posebnom postupku neophodno je da podnesete zahtev za upis u odgovarajući registar kod Uprave. Uz zahtev neophodno je da priložite i:

• ugovor o nabavci duvanskih proizvoda sa inostranim dobavljačem, osim ukoliko Vi niste upisani u Registar proizvođača duvanskih proizvoda;
• ugovor zaključen sa držaocem specijalizovanog carinskog skladišta osim ukoliko Vi niste istovremeno i držalac specijalizovanog carinskog skladišta;
• izjava o neosuđivanosti odgovornog lica u privrednom subjektu i
• dokaz o uplati naknade koja se usklađuje svake godine (trenutno iznosi 580.617,50 RSD)

Uprava može da odbaci, odbije zahtev ili da izvrši upis u registar.

Upis se vrši za period od 5 godina.

Na kraju želimo da Vam ukažemo na još jedno pravilo sadržano u Zakonu koje je od ogromnog značaja za sve koji žele da pokrenu biznis u sferi proizvodnje i prometa duvana i duvanskih proizvoda.

Naime, Zakon Vam ostavlja mogućnost da se upišete u više registara ako ispunjavate uslove za upis u svaki od registara.

Zakon dalje predviđa da ukoliko ste prilikom upisa u jedan od registara platili naknadu za upis u taj registar, prilikom upisa u drugi registar ne plaćate naknadu za upis, ukoliko je visina plaćene naknade ista ili veća. Dakle jednostavnije rečeno, samo ukoliko upis u sledeći (drugi, treći itd) registar zahteva veću naknadu od one koju ste platili za prethodno onda ćete biti dužni da platite naknadu, u suprotnom ste oslobođeni plaćanja.

Za više informacija o ovoj ili bilo kojoj drugoj pravnoj, poreskoj ili poslovnoj temi, možete slobodno da nam pišite na [email protected] u bilo koje vreme ili da nam se javite na broj telefona +381113281914 svakog radnog dana od 08:30 do 16:30

[1] Zakon o duvanu (“Sl. glasnik RS”, br. 101/2005, 90/2007, 95/2010, 36/2011, 6/2012 – usklađeni izn., 69/2012 – usklađeni izn., 93/2012, 8/2013 – usklađeni izn., 64/2013 – usklađeni izn.,108/2013, 4/2014 – usklađeni izn., 79/2014 – usklađeni izn., 5/2015 – usklađeni izn., 67/2015 – usklađeni izn., 5/2016 – usklađeni izn., 65/2016 – usklađeni izn., 8/2017 – usklađeni izn., 76/2017 – usklađeni izn., 18/2018 – usklađeni izn., 62/2018 – usklađeni izn., 95/2018, 4/2019 – usklađeni izn., 91/2019, 91/2020 – usklađeni izn. i 11/2021 – usklađeni izn.).